Sinds 2020 staat het slavernijverleden van Nederland volop in de belangstelling, deels aangewakkerd door de Black Lives Matter-beweging.
Ook Rotterdam betrokken bij slavernij
Als een van de laatste Europese landen schaft Nederland op 1 juli 1863 de slavernij af. Amsterdam en Middelburg staan erom bekend, maar ook Rotterdam heeft een groot deel van zijn rijkdom in de Gouden Eeuw te danken aan de slavernij. Al aan het einde van de 18e eeuw komen stemmen op om de slavernij af te schaffen. Opmerkelijk is dat het vaak vrouwen zijn die dit onderwerp telkens weer aanzwengelen. In 1802 heeft bijvoorbeeld de schrijfster Betje Wolff zich hiervoor ingespannen, maar het debat is toen weer snel afgezwakt.
Afschaffing in Engeland in 1833
In Engeland is de slavernij al in 1833 afgeschaft, mede omdat de abolitionistische beweging daar goed is georganiseerd. Langzamerhand beginnen de wreedheden en misstanden op de slavenplantages ook in Nederland door te dringen. De Engelse Elizabeth Fry, vooraanstaand quaker en abolitionist, geeft in Amsterdam en Den Haag in 1840 een aantal lezingen waardoor velen geïnspireerd raken, waaronder het Rotterdam Ladies Anti-Slavery Comittee.
Rotterdamse ladies sturen een petitie naar de koning
Deze groep bestaat uit dames van de English Church of St. Mary’s aan het Haringvliet, veelal van Engelse komaf. Zij publiceren minstens drie pamfletten en sturen in 1842 een petitie voor de afschaffing van de slavernij naar koning Willem II. De dames pleiten met name voor de tot slaaf gemaakte vrouwen omdat "het bestaan voor haar een dubbele last is". Onder de petitie staan 129 namen, waarvan zelfs 58 zonder dubbele achternaam. Dat wil zeggen dat de dame in kwestie ongehuwd is of dat ze alleen haar meisjesnaam gebruikt. In die tijd staan getrouwde vrouwen volgens de wet gelijk aan minderjarigen en dus handelingsonbekwaam.
Zonder resultaat
De koning stuurt ze met een kluitje in het riet. Hij is erg verbaasd want nooit eerder hebben vrouwen zich in deze mate verenigd. In een reactie van de minister worden de dames geadviseerd niet verder de publiciteit te zoeken om een eventuele toekomstige afschaffing van de slavernij niet in gevaar te brengen. Het comité heeft nog tot tenminste 1844 bestaan, maar het heeft dus niet tot het gewenste resultaat geleid.
"De negerhut van oom Tom"
Na het verschijnen van De negerhut van oom Tom in 1852 zijn het wederom dames, nu uit Amsterdam, die het onderwerp oppakken. Dan nog duurt het tot 1863 voordat de slavernij officieel wordt afgeschaft.
De bron is een prentbriefkaart van de English Church of St. Mary’s, van 1708 tot 1913 gevestigd aan het Haringvliet.
