Vluchtelingen in Rotterdam
Gedurende de gehele Eerste Wereldoorlog is het neutrale Nederland een belangrijk toevluchtsoord voor mensen die aan het krijgsgeweld willen ontsnappen. Rotterdam, dat met zijn haven een centraal knooppunt vormt, huisvest deze jaren dan ook veel vluchtelingen. Onder hen vormen de Belgen de grootste groep. Maar ook Oost-Europeanen, Duitsers en Fransen zoeken een goed heenkomen in de Maasstad.
Waar krijgen ze onderdak?
De opvang van de vluchtelingen vindt plaats op verschillende locaties. Ongeveer 6.000 Belgen verblijven in openbare gebouwen en ongeveer 17.000 bij particulieren. Degenen die werkzaam zijn in de scheepvaart wonen in hun eigen schip in de Rotterdamse haven. In 1914 verloopt de hulpverlening aan Belgen chaotisch. Voor particulieren is het lastig om goede hulp te bieden omdat de stroom van vluchtelingen te groot is.
Hulp van het Vrouwencomité
Vrouwen, veelal uit de midden- en hogere klasse, proberen orde te scheppen in de chaos. In Rotterdam bundelt Elisabeth Baelde hun krachten in het Vrouwencomité. In meerdere plaatsen worden deze comités opgericht en ze houden zich onder meer bezig met het breien van kleding voor de gemobiliseerde mannen en het helpen van armen en vluchtelingen.
Vrouwen aan het werk
Als gevolg van de Nederlandse mobilisatie van 200.000 mannen, biedt een aantal vrouwen vrijwillig aan om het werk van de mannen over te nemen en zo de economie draaiende te houden. Anderen gaan noodgedwongen aan de slag vanwege het vertrek van de kostwinner uit het gezin. In mei 1916 werken 3209 meisjes en 5051 vrouwen méér in de Nederlandse fabrieken dan twee jaar daarvoor, waaronder in de confectie- gloeilampen- en textielfabrieken. In de loop van de oorlog wordt door de Nationale Vrouwenraad van Nederland voorgesteld om in gemeenten een Vrouwen Urgentieraad op te richten, die speciaal op vrouwen gerichte cursussen verzorgen. Zo kunnen vrouwen als typiste, secretaresse en zelfs tramconductrice aan de slag. Een van de speerpunten is het oprichten van gaarkeukens, want voedsel is schaars.
Hoe gaat dit na de oorlog?
Na de oorlog worden de vrouwen weer ontheven uit hun functie en worden vacatures, zoals voorheen, eerst aan mannen aangeboden. Toch verandert langzamerhand de publieke opinie: vrouwen hebben immers aangetoond tot veel in staat te zijn.
