Je hebt vast wel eens een film gezien of boek gelezen over het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zwartboek, Soldaat van Oranje, Het meisje met het rode haar en het boek ’t Hooge Nest gaan allen over dit onderwerp.
Tot voor kort zijn het vooral mannen in deze verzetsverhalen. Recent zijn meer dan ooit biografieën gepubliceerd over verzetsvrouwen. Het betreft de ervaringen van verzetsvrouwen Marie Anne Tellegen, Frieda Belinfante en Jacoba van Tongeren. In 2020 is ‘Mijn naam is Selma’ van de Joodse verzetsvrouw Selma van de Perre verschenen.
Rotterdamse verzetsheldinnen
Rotterdamse verzetsvrouwen zijn onder meer Gerarda Alida Ridder-Visser, Kitty van der Have en Joukje Grandia-Smits. Een interview uit 1982 met Joukje is te beluisteren op bij Stadsarchief Rotterdam. In Barendrecht zijn ook minstens twee vrouwen in het verzet actief geweest, te weten: Jaan Jiskoot en Martha van Huessen-Pikaar. Jaan wordt in 1990 geinterviewd. Het interview staat op YouTube.
Martha van Huessen-Pikaar is een van de eerste vrouwen die kort na de oorlog haar herinneringen aan het verzetswerk heeft gepubliceerd: Wij en een volk. Belevenissen van een koerierster. Een citaat:
“Als ik onder aan de trap lig, komen er een paar Duitsers op me af en helpen me overeind. Of ik me goed voel en niet teveel pijn heb. “Dat gaat wel”, zeg ik en duw meteen hun handen weg, want als ze iets van de wapens merken…Dan vraagt er één of ik een baby verwacht. Ik knik ja en dan vertelt hij, dat zijn vrouw ook een baby verwacht.” (p. 36)
Onderzoek naar rol verzetsvrouwen
De onderbelichte rol van vrouwen in het verzet wordt tegenwoordig steeds meer onderzocht. Wat hebben ze precies gedaan? Deden ze alleen maar koerierswerk of hebben ze ook meegedaan aan gewapende overvallen? Zijn ze in hun verzetsactiviteiten tegengewerkt door verzetsmannen die dachten het beter te weten? Wat is de reden waarom ze na de oorlog niet vaak naar buiten traden met hun verhalen?
Op de afbeelding het titelblad van het boek dat Martha van Huessen-Pikaar heeft geschreven over haar verzetswerk: Wij en een volk. Belevenissen van een koerierster. Dit exemplaar is in te zien op de studiezaal van het Stadsarchief Rotterdam.
