Jos, kleindochter van een NSB'er
Jos is geboren in 1930 en woont met haar familie in Kralingen. Haar opa sluit zich aan bij de NSB in 1932. Onder invloed van haar opa begint Jos steeds meer oog te krijgen voor de mooie dingen die de NSB-beweging organiseert in Nederland. Bij de NSB wordt veel gezongen, gesport en gemarcheerd en Jos voelt zich al gauw aangetrokken tot de jongeren in uniform van de Jeugdstorm, de jongerenvereniging van de NSB. Verder leest Jos' familie thuis niks anders dan het blad van de NSB, Volk en Vaderland. In 1943 wordt haar vader ook lid van de NSB en worden ze een echt NSB-gezin.
Dolle Dinsdag
"Op dinsdag 5 september 1944 zijn we net als vele andere NSB'ers naar Duitsland gegaan omdat de geallieerden in aantocht waren, zo dacht iedereen. Nederlandse vlaggen werden uitgestoken en er heerste een jubelstemming onder de bevolking. [...] Ik dacht toen: We gaan naar Duitsland - het beloofde land in mijn optiek - en dat is geweldig. We gingen eindelijk een keer op reis want ja, we gingen zelf nooit op vakantie dus ik had er zin in en nu gingen we zelfs naar het buitenland. We vertrokken vanaf het Maasstation in goederenwagons. We leken wel een soort vee dat werd opgejaagd. Mogelijk hebben andere mensen het anders beleefd dan wij het deden, maar de reis in zo'n goederenwagon is niet prettig. Met een hele massa mensen tegelijk kwam je dan in Duitsland aan en op het station stonden allemaal tafels. Aan deze tafels werd je ingeschreven en gelijk gerangschikt voor de Arbeidseinsatz."
Jos voelt zich totaal niet thuis in Duitsland. De vrouwen en mannen binnen het gezin moeten apart van elkaar werken. Als kind heeft Jos geen idee dat Duitsland dan aan de verliezende hand is.
Het einde van de oorlog
Tegen het einde van de oorlog trekt het gezin naar Friesland. In Drachten worden ze opgepakt en voor een maand in een kamp gestopt. Na het kamp keren ze terug naar hun woning in Kralingen. Daar is het gezin nog geen kwartier thuis of ze worden met de handen in de nek meegenomen door een menigte. Ze worden bespuugd, uitgescholden en vervolgens meegenomen door een overvalwagen. Veertien dagen lang worden ze opgesloten aan de Krispijnlaan. Hier mogen ze zich niet wassen en krijgen ze slecht te eten.
Een zware last op jonge schouders
Voor het boek heeft de schrijver dertig mensen uit de regio Rijnmond geïnterviewd die als kind de oorlog hebben meegemaakt. De interviews zorgden voor 130 lange en korte verhalen over hun oorlogservaringen, inclusief die van Jos.
Het boek is in te zien op de studiezaal van het Stadsarchief Rotterdam. Van Driel, E. (2012), Een zware last op jonge schouders. De lotgevallen van de Rijnmondse jeugd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Den Haag, Nederland: U2pi BV.
In hoeverre vind je het terecht dat kinderen en andere familieleden van NSB'ers, zoals de jonge Jos, gepest, gediscrimineerd en als vuil behandeld worden tijdens en ook vaak nog na de oorlog?
