Goed of fout in de oorlog: het lijkt zo zwart-wit. In werkelijkheid zijn er veel grijstinten. Goede mensen die foute beslissingen nemen. Vijanden die een helpende hand toesteken. Ook in de zaak Kitty van der Have lopen goed en fout continu door elkaar.
Kitty van der Have sluit zich tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog aan bij het verzet. De verzetslieden plannen een overval op het Duitse kantoor waar Kitty werkt, om daar belangrijke papieren weg te halen. Kitty zal de Duitsers dronken voeren tijdens een feestje. Maar het loopt mis. De Duitsers wachten de verzetsploeg op en schieten een van hen dood. De rest weet te ontkomen.
Verraad of stommiteit?
Wat is er gebeurd? Heeft Kitty de boel verraden? Na de bevrijding wordt ze opgepakt en verhoord door de Binnenlandse Strijdkrachten <link voor uitleg>. Ze vertelt dat ze een van de Duitsers heeft gewaarschuwd die avond niet naar het feestje te komen. Maar dat wekte zijn argwaan, en hij lichtte zijn bazen in.
De Binnenlandse Strijdkrachten zien dit niet als verraad, maar als een ‘stommiteit met fatale gevolgen’. Ze laten haar vrij. Maar de leden van de verzetsgroep vinden – om meerdere redenen - dat Kitty een verraadster is. Ze vermoorden haar op 5 juni 1945 en dumpen haar lichaam in de Maas.
Doofpot en spijt
Politie en justitie stoppen de zaak in de doofpot. Want zo vlak na de oorlog wil men niet dat ‘goede vaderlanders (lees: verzetsmensen, red.) onbillijk worden bestraft’. Als de zaak in 1951 alsnog voorkomt krijgen de daders alleen voorwaardelijke straffen opgelegd.
Toch blijft het een omstreden kwestie die geregeld terugkomt in boeken en tijdschriften als Vrij Nederland en De Tijd. Op 7 januari 1977 citeert dit laatste blad een van de daders: ‘We hebben vrij gauw beseft dat we het helemaal fout hadden gedaan. We hebben natuurlijk spijt van wat er gebeurd is. Als u mij vraagt: vind je op dit moment dat zij na de oorlog tot de doodstraf had moeten worden veroordeeld, dan zeg ik: nee.’
Goed of fout in de oorlog: ook in het geval van Kitty en de verzetsstrijders is het niet zwart-wit. Het gaat om mensen die soms goede en soms foute keuzes maken.
De bron
Op 4 april 1950 staat op de voorpagina van het Rotterdamsch Parool een artikel met de kop ‘Moord op Kitty van der Have eerst nu onthuld’.
