Het verhaal van de razzia in Rotterdam en Schiedam bestaat eigenlijk uit 52.000 persoonlijke verhalen van alle meegenomen mannen. Ieder van hen heeft iets anders meegemaakt. Eén van hen is Jacob Polak. Dit is zijn verhaal.
Leven in Rotterdam
Jacob wordt geboren in Rotterdam op 21 oktober 1914. In 1934 gaat hij, als hij 20 jaar is, in het leger. Op 10 mei 1940 vecht hij in Rotterdam tegen de Duitse soldaten. Nadat Nederland zich overgeeft, mag Jacob het leger verlaten. Hij gaat werken bij de Gemeentelijke Telefoondienst om het telefoonnet, dat door bombardementen kapot is gegaan, te repareren.
Jacob woont met zijn gezinnetje in de wijk Tussendijken aan de Kleine Visscherijstraat 63a. Op 10 november 1944, als Jacob 30 jaar is, vindt de razzia plaats. Jacob moet zich melden en een lange, zware reis begint. Hij laat zijn zwangere vrouw en dochter achter.
De reis
Jacob en andere Rotterdamse mannen worden op een boot vanuit de Merwehaven naar Zwolle gebracht. Vanaf Zwolle lopen ze naar Wezep. Daar ziet Jacob hoe drie mannen worden doodgeschoten na een mislukte poging om te vluchten. De reis gaat verder. Jacob wordt in een trein naar Duitsland gezet en komt op 24 november aan in Duisburg-Meiderich.
Elke dag een strijd
Daar verblijft hij met 50 andere mannen in een houten loods en worden ze aan het werk gezet. Maar Jacob werkt niet veel. Hij wordt ziek door voedselvergiftiging en moet aan zijn been geopereerd worden. Door de koude winter en de bombardementen van de geallieerden is er ook weinig werk. De mannen moeten vaak schuilen voor de bommen. “Iedere dag is een strijd van leven en dood” schrijft Jacob in zijn dagboek.
Bevrijd
In de eerste maanden van 1945 komen de geallieerde troepen steeds dichterbij. Dat is goed nieuws, maar het wordt ook steeds gevaarlijker door de vele bombardementen. Op 26 maart 1945 vluchten de Duitse bewakers. De mannen blijven achter zonder eten. Twee dagen later bevrijden Amerikaanse troepen Duisburg-Meiderich, en Jacob is vrij. Hij kan naar huis. Op 20 april komt Jacob aan in Eindhoven. Daar wacht hij totdat hij terug naar Rotterdam kan. Vanuit Eindhoven stuurt hij via het Rode Kruis een bericht naar zijn vrouw. Hij vraagt onder andere of hun kindje al geboren is. Jacob pakt zijn leven weer op. Uiteindelijk overlijdt hij op 21 maart 2000, hij is dan 85 jaar oud.
De bron
De foto is een portret van Jacob Polak, genomen op 10 november 1947 na de oorlog.
