Binnenkort viert Museum Boijmans Van Beuningen haar 175-jarig bestaan met een expositie van bijna 1000 hoogtepunten. Hoe verliep dat eigenlijk 175 jaar geleden?
Schenking
In 1847 schenkt de Utrechtse verzamelaar Frans Jacob Otto Boijmans een grote kunstcollectie aan de gemeente Rotterdam. Voorwaarde is wel dat Rotterdam de prenten, tekeningen en schilderijen onderbrengt in een museum genoemd naar de schenker. De gemeenteraad gaat akkoord, waarna twee kunstenaars, Arnoldus Lamme (1771-1856) en zijn zoon Arie Johannes (1812-1900) benaderd worden de kunstwerken schoon te maken, te restaureren en te catalogiseren.
Het 'uitschot van Boijmans'
Beide mannen komen tot de conclusie dat maar een derde van de bijna 1200 werken goed genoeg is om te exposeren. Een groot deel, het zogenoemde ‘uitschot van Boijmans’, verkopen ze daarom op veilingen. De opbrengst stortten ze in een fonds om nieuwe aankopen te financieren.
Opening
Op 3 juni 1849 opent het Museum Boijmans, gehuisvest in het speciaal daarvoor aangekochte Schielandshuis, zijn deuren. Vader en zoon Lamme zijn dan nog bezig met de collectie. Ze zullen voorlopig toezicht houden in het gebouw.
De pers is in zijn nopjes met de nieuwe kunsttempel. Eindelijk trekt de stad wat geld uit voor cultuur. En dat is hard nodig. ‘Gelijk een kind, heeft ook een volk opvoeding nodig’, schrijft een krant. ‘Juist openbare vermaken zijn middelen om welgevoegelijkheid, ordelijkheid, goede smaak en beschaafden zin bij den volwassenen voort te planten.’
Een directeur met gezag
Na drie jaar benoemt de gemeente eindelijk een directeur. De keus valt op de dan veertigjarige Arie Johannes Lamme. Hoewel zijn bevoegdheden beperkt zijn, geniet hij gezag. Dat blijkt als het museum in februari 1864 wordt getroffen door een verwoestende brand. Daarbij gaan bijna 300 schilderijen, maar ook vele prenten, tekeningen, aardewerk en meubilair in vlammen op. Ondanks dat verlies ziet Lamme nog toekomst voor zijn museum. Als de gemeenteraad besluit tot herbouw is dat dan ook vooral op zijn aandringen.
In de zomer van 1869 is de heropening. Aan de muren behalve recente aankopen, schenkingen van particulieren die begaan waren met het lot van het museum, ook een aantal schilderijen van de oude collectie die bij de brand gespaard zijn gebleven.
Op de foto
Te zien is Arie Johannes Lamme, directeur van het Museum Boymans van 1852 tot 1870.
