Een onbekende Vermeer?
In 1937 duikt een tot dan toe onbekend doek op van de zeventiende-eeuwse schilder Johannes Vermeer. Afgebeeld is het bekende Bijbelverhaal van Jezus die net uit de dood is opgestaan en in het dorp Emmaüs twee van zijn discipelen ontmoet. Tijdens de gezamenlijke maaltijd dringt het tot beide mannen door wie ze voor zich hebben.
Sensatie
De ontdekking van het schilderij is een sensatie. De beroemde kunstkenner Abraham Bredius noemt het een meesterwerk, ‘geheel verschillend van zijn al zijn andere schilderijen en toch absoluut een Vermeer’. Dankzij de financiële steun van Bredius, de Vereniging Rembrandt en enkele particuliere geldschieters komt De Emmaüsgangers in handen van het Rotterdamse Museum Boymans, waar het doek in de zomer van 1938 voor het eerst tentoon wordt gesteld. Duizenden nieuwsgierigen komen de nieuwe aanwinst bewonderen.
Vervalsing
Vlak na de Tweede Wereldoorlog wordt duidelijk dat het doek een vervalsing is, gemaakt door de 56-jarige kunstschilder Han van Meegeren. De politie komt hem op het spoor als in de kunstcollectie van de Duitse nazi-leider Hermann Göring een andere onbekende Vermeer opduikt. Het schilderij is gekocht bij Van Meegeren, zo blijkt uit de administratie. Om te voorkomen dat hij als collaborateur de gevangenis in moet, biecht Van Meegeren op dat het van zijn hand is en dat hij ook De Emmaüsgangers van Museum Boymans heeft gemaakt. De kunstwereld reageert aanvankelijk vol ongeloof, maar als hij demonstreert hoe hij ‘een Vermeer’ schildert, is er weinig twijfel meer: Van Meegeren is de maker.
Vragen
Tot de dag van vandaag wordt gespeculeerd over de drijfveren van de vervalser. Voelde Van Meegeren, die in 1947 overlijdt, zich miskend als kunstenaar? En nam hij met de nep-Vermeers wraak op de kunstcritici? Of was het gewoon hebzucht? Vaststaat dat hij met deze en andere vervalsingen een fortuin heeft verdiend. De Emmaüsgangers leverde hem een half miljoen gulden op, het doek voor Göring zelfs het drievoudige.
Bron
In het Museum Boijmans Van Beuningen hangt het schilderij 'Emmausgangers' van Han van Meegeren (1976).
