Aanleiding voor dit bericht is de Maand van de Geschiedenis. Die staat dit jaar, onder het motto Eureka, in het teken van innovaties en wetenschappelijke ontdekkingen.
De oprichting van de NSMB
In het najaar van 1823 wordt in Rotterdam de Nederlandsche Stoomboot Maatschappij (NSMB) opgericht. Doel van het nieuwe bedrijf is het opzetten van lijndiensten met stoomschepen. Eerste bestemming is Antwerpen, later komen daar Londen en Keulen bij.
Een man met know how
De machines voor de schepen haalt de NSMB uit het buitenland. Stoomvaart is dan nog vrij nieuw en in Nederland ontbreekt de know how (kennis). De ‘Directeur van het Materieel’ van de NSMB, de jonge Gerhardt Moritz Roentgen (1795-1852) is een van de weinigen met kennis van zaken.
Voorstander van het stoomschip
Roentgen is in Duitsland geboren en is voor zijn komst naar Rotterdam officier bij de Nederlandse marine geweest. In die functie heeft hij twee jaar in Groot-Brittannië gewoond. Dat land stond toen bekend als de werkplaats van de wereld. Roentgen leert over de modernste technieken op het gebied van de ijzerindustrie, machine- en scheepsbouw. Terug in Nederland ontpopt hij zich tot groot voorstander van het stoomschip.
De zet naar Feijenoord
Op aanraden van Roentgen huurt de NSMB in 1825 het oude Pesthuis op het eiland Feijenoord. Daar wordt een werkplaats ingericht om stoommachines te repareren en ook zelf te gaan maken. Dit Etablissement Fijenoord blijkt een schot in de roos. Op het terrein wordt van alles gemaakt: kanonnen, molenassen, stoommachines en al snel ook stoomschepen. De werkplaats en machinefabriek brengen veel geld op. Uiteindelijk zelfs meer dan de rederij zelf.
Een grote werkgever in Rotterdam
Vooral de marine is een belangrijke gebruiker van stoomschepen. Later maakt de koopvaardij ook veel gebruik van de stoomvaart. Dat maakt Roentgen niet meer mee. Dat gebeurt namelijk pas na 1870. Roentgen overlijdt in 1852. Rond die tijd werken er zo’n zeshonderd mensen op Etablissement Fijenoord. Daarmee is het een van de grootste werkgevers van de stad.
