Aanleiding is dat vijftig jaar geleden tijdens de oliecrisis van 1973 de eerste autoloze zondag plaats had.
Geen auto's
Het is zondag 4 november 1973 extreem rustig op straat. Er zijn veel fietsers op de weg, rolschaatsende kinderen en zelfs een aantal paardenkoetsen. Maar vrijwel geen auto’s; die mogen deze zondag niet worden gebruikt.
Olieboycot
Arabische landen hebben Nederland en enkele andere Westerse landen een olieboycot opgelegd, vanwege hun steun aan Israël in de Jom Kippoeroorlog. Dit betekent dat Nederland geen olie meer binnekrijgt uit Arabische landen. bIn reactie daarop heeft het kabinet-Den Uyl maatregelen afgekondigd om energie te besparen. Eén daarvan is het verbod op zondag met de auto te rijden.
Strenge controle
De politie controleert streng op de naleving. Wie het verbod negeert krijgt een proces-verbaal en moet zijn auto tijdelijk inleveren. Dat gebeurt die eerste zondag zo’n twintig Rotterdammers. Eén van hen legt zich er niet bij neer. Hij klimt ’s nachts over het hek bij het politiebureau in Noord om zijn auto terug te halen. Hij wordt echter betrapt een krijgt een tweede proces-verbaal.
Andere vervoermiddelen
Tellingen wijzen uit dat de overgrote meerderheid zich keurig aan de maatregelen houdt: negen van de tien Rotterdamse autobezitters laten hun wagens staan. Ze kiezen die dag een ander vervoermiddel. Veel mensen stappen op de fiets, pakken de trein of halen hun paard en wagen van stal. In een enkel geval pakt de daaropvolgende rit niet goed uit: op een vrijwel lege Van Brienenoordbrug verkijkt een koetsier zich op hoe steil de helling is. Tijdens de afdaling slaat de wagen om, waarbij enkele van de inzittenden botbreuken oplopen.
Effectief?
De rest van het jaar zijn de zondagen ‘autoloos’. Ondanks veel gemopper, begrijpen de meeste Nederlanders de maatregel wel. Tot een serieuze besparing van het benzinegebruik leidt het niet. Daarom besluit de regering autorijders na de jaarwisseling op rantsoen te zetten: ze mogen dan nog maar vijftien liter benzine per week tanken. Op 6 januari 1974 is de tiende en laatste autoloze zondag. Controleren doet de politie dan al niet meer.
